Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nin (HASUDER) düzenlediği 5. Uluslararası ve 23. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nin sonuç bildirgesi açıklandı. Bildirgede, 21. yüzyılın halk sağlığı alanındaki en önemli sorunlarının, giderek derinleşen iklim krizi, afetler, savaşlar, göçler, artan eşitsizlikler, kronik hastalık epidemileri ve ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar olduğuna yer verildi.
HASUDER’in “Değişen Dünyanın Öncelikleri: İklim Krizi, Afetler, Göçler, Eşitsizlikler ve Toplumsal Dirençlilik” teması ile 13-18 Aralık tarihleri arasında düzenlediği 5. Uluslararası ve 23. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nin 18 maddelik sonuç bildirgesi yayımlandı.
İklim değişikliği nedeniyle ortaya çıkan ve çıkacak olan sağlıklı su ve gıdaya erişimin azalması, yerel ısı artışlarına bağlı kitlesel göçler, bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı ölümlerde artış ve ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların doğrudan halk sağlığının ilgi alanına giren sorunlar olduğuna vurgu yapıldı.
Bildirgenin ilk maddesinde “İklim değişikliği insanlığın önündeki en önemli ve acil sorunlardan birisidir. İklim değişikliği ile mücadele politikaları zaman kaybetmeksizin hayata geçirilmelidir” denildi. 5. Uluslararası ve 23. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi sonuç bildirgesinde yer verilen, kurumlar arası işbirliği ve eşgüdümle ele alınması istenen konular ana başlıklarıyla şöyle sıralandı:
* İklim değişikliği gıda güvencesini tehdit ediyor. Mevcut açlık ve yetersiz beslenme sorunu iklim değişikliği nedeniyle daha da büyüyecektir. Herkes için gıda güvencesini sağlamak için her düzeyde işbirliğine, yeni tarımsal politikalara ihtiyaç var.
* İklim krizinin artışında önemli rol oynadığı afetlerin tüm dünyada ve ülkemizdeki sayısı, neden oldukları yıkım artıyor. Afetlere hazırlıklı olmak temel yaklaşım olmalı.
* İklim değişikliği, yoksulluk, eşitsizlikler, çatışma ve savaşların bu artışın nedenleri arasında yer aldığı göçler son yılarda tüm dünya ve özellikle ülkemiz için önemli bir olgu olarak karşımıza çıkıyor.
* Afetler genellikle toplumların en kırılgan bireylerini, engellileri, yaşlıları, kadınları, çocukları, yoksulları etkiliyor. Göçmenler de bu kırılgan gruplar arasındadır.
* Ülkemiz, afetlerin sık görüldüğü bir coğrafyada bulunmasına rağmen afetlere yeterince hazırlıklı değil. Toplumun ve yöneticilerin afet riski farkındalığı artırılmalı.
* Afetlerde veri toplama kritik bir konudur. Toplanacak verilerin kapsamı ve toplama biçimleri bir ekip çalışması gerektirir. İnterdisipliner yaklaşımla yürütülen afet araştırmalarına ihtiyaç vardır.
* Covid-19 pandemisi ile yoksulluk ve eşitsizlik derinleşti. İklim krizinin etkileriyle ortaya çıkan iklimsel afetler, gıda güvencesi sorunları, yerinden edilme gibi sorunlar da önümüzdeki dönemde bu başlıkların önemini daha da arttıracağına işaret ediyor.
* Ülkemizde Covid-19 pandemisinde yönetim sorunu yaşanıyor. Veri paylaşımının yapılmaması, şeffaflığın sağlanmaması, kanıta dayalı kararlar ve uygulamaların olmayışı ve özgür araştırma ortamının ortadan kalkması önemli sorunlardır.
* Sık görülen kanserlere yönelik birincil ve ikincil koruma önlemleri ülke gündeminde yerini almalı ve karar vericiler bu konuda harekete geçmeli.
* Ulus ötesi tütün şirketleri tütün kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalarını Covid-19 pandemisi döneminde de sürdürdü. Tütün endüstrisinin insan sağlığı dışında hayvan ve ekosistem bütünlüğüne verdiği zararların önlenmesi için özellikle çocuk ve gençleri öncelemek üzere hedef gruplarının korunmasına yönelik “acil” eylemlerin planlanması ve uygulanması gerekiyor.
