TCMB müdahalelerinin bilançosu: Düştüğü gibi geri yükseldi

Merkez Bankası (TCMB) bugün Aralık başından bu yana beşinci kez “sağlıksız fiyat oluşumları” nedeniyle piyasaya döviz satım yönünde doğrudan müdahale etti. Bu müdahale Aralık ayından bu yana yapılan beşinci müdahale oldu. Ancak müdahaleler doların tansiyonunu düşürmeye yetmiyor.

Merkez Bankası, TL’de yarattığı hasara rağmen politika faizini tahminler doğrultusunda dün yüzde 14’e düşürürken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın istediği faiz indirimlerinde son alanını Aralık ayında 100 baz puan ile kullandı. TCMB böylece önümüzdeki aylarda yüzde 30’u aşacağı tahmin edilen enflasyona rağmen zaten negatifte olan TL’nin reel getirisini daha da düşürmüş oldu.

TL’nin reel getirisinin düşmesiyle dövize hücumun tekrar hızlanmasının ardından Türk lirası bugün günlük yüzde 7’e yakın değer kaybetti. Dolar/TL kuru 17’yi aştı. Kurdaki yüksek hareketleri engellemek isteyen Merkez Bankası kura döviz satışı yoluyla müdahale etse de kurdaki aşağı yönlü hareket sınırlı oldu.

Elindeki ödünç dövizleri satarak kura müdahale eden TCMB, faiz indirimleriyle yükselişine neden olduğu kuru düşürmeye çabasını sürdürdü. Son müdahalede 17 TL’nin üzerini gören Dolar/TL kuru sınırlı gerileyip tekrar yükseldi.

TCMB’den yapılan açıklamada, “Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir” denildi.

TCMB’nin son 4 toplantıda faizi kademeli  indirmesinin ardından Eylül ayı ortasında 8,50 olan Dolar/TL kuru bugün itibariyle 17 seviyesini gördü.

Merkez bankası ise son dönemde hızlanan kur atakları nedeniyle Aralık ayı başından bu yana piyasaya 5 kere müdahale etti. Ancak 5 müdahaleye rağmen son 17 günde Türk lirasının değer kaybı yüzde 30’a yaklaştı.

NEDEN İŞE YARAMIYOR?

Son 17 gün içerisinde 1 Aralık’ta, 3 Aralık’ta, 10 Aralık’ta, 13 Aralık’ta ve 17 Aralık’ta olmak üzere toplam 5 kere piyasaya döviz satışı yönünde müdahalede bulunan TCMB, kurdaki hızlı artışın önünü kesemedi.

Uzmanlar, TCMB’nin rezerv satışının piyasada alım fırsatı olarak değerlendirildiğini ve kurun tekrar yukarıya çıktığını, dolayısıyla boşa rezerv harcaması yapıldığını belirtiyor.

Bankacıların TCMB verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, TCMB’nin ilk 4 müdahalesindeki toplam döviz satışı 4 milyar doların biraz üzerindeydi.

Banka, 2019-2020 yıllarında Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı döneminde örtülü bir şekilde döviz satarak kurlara müdahale etmişti. Bu müdahale sonucunda hem kur artışları önlenememiş hem de yaklaşık 128 milyar dolarlık rezerv kaybı büyük skandala neden olmuştu.

NELER OLDU?

• 1 Aralık’ta TCMB’nin kura müdahale açılaması öncesi Dolar/TL 13,88 seviyesini görmüştü. Açıklama sonrası kur 12,50 seviyesine kadar çekildi. Ancak kısa süre sonra kur tekrar 13,30’un üzerine çıktı.
• 3 Aralık’ta yapılan ikinci müdahalede ise dolar/TL kurunun 13,88’i görmesi ile oldu. Müdahale sonrası 13,40’a gerileyen kur, tekrar 13,80’in üzerine çıktı.
• TCMB’nin döviz kurlarına üçüncü müdahalesi 10 Aralık’ta gerçekleşti. Bu tarihte Dolar/TL 13,95’i görünce TVMB bir kez daha kura müdahale etti. Üçüncü müdahalenin etkisi ise sınırlı oldu. Müdahaleyle birlikte kur 13,73’e kadar geriledikten sonra tekrar 13,90’ın üzerini gördü.
• 13 Aralık’ta yapılan müdahalenin etkisi diğerlerine göre daha fazla olsa da kurdaki düşüşün sona ermesi uzun sürmedi. Müdahale öncesi 14,99’dan dönen dolar kuru, müdahale sonrası 14,13’ü gördü. Kaynaklar, müdahalenin 2 milyar dolar büyüklüğünde olduğunu belirtti.
• Bugün yapılan son müdahalede ise Dolar/TL tarihi zirve olan 17,1 seviyesinden 16,3 civarına kadar geriledi. Sonrasında kur tekrar 17 civarına geri yükseldi.